Introductie tot de ziekte van Cushing (ook bekend als PPID)
Wat is de ziekte van Cushing?
De ziekte van Cushing (ook bekend als PPID, de afkorting voor Pituitary Pars Intermedia Dysfunction) is een chronische, progressieve aandoening die enkele overeenkomsten vertoont met het equine metabool syndroom (EMS). Het is een van de meest voorkomende problemen die het hormonale (endocriene) systeem van paarden en pony's aantasten, vooral bij dieren ouder dan 15 jaar. Dankzij verbeteringen in de paardenwelzijn leven paarden tegenwoordig langer, waardoor de ziekte van Cushing steeds vaker wordt gediagnosticeerd.
Wat is de oorzaak van de ziekte van Cushing?
De ziekte van Cushing wordt veroorzaakt door een vergrote en overactieve hypofyse, een kleine klier ter grootte van een erwt aan de basis van de hersenen. Dit leidt tot een overproductie van het hormoon ACTH (adrenocorticotroop hormoon), met name in het vergrote middelste deel van de hypofyse (Pars Intermedia). De verhoogde ACTH-spiegels stimuleren de bijnieren om meer cortisol (een steroïdhormoon) te produceren. De verhoogde cortisolspiegels veroorzaken de meeste symptomen die met de ziekte van Cushing worden geassocieerd. De aandoening verergert naarmate de zenuwen die met de hypofyse zijn verbonden, langzaam degenereren.
Wat zijn de symptomen van de ziekte van Cushing?
De meest voorkomende symptomen van de ziekte van Cushing zijn terugkerende aanvallen van hoefbevangenheid (laminitis), wat de ernstigste complicatie is, en hirsutisme (overmatige haargroei). De ziekte van Cushing is de enige aandoening die hirsutisme veroorzaakt, variërend van een vertraagde verharing tot een lange, gekrulde vacht.
Andere symptomen zijn onder meer:
- Overmatig zweten;
- Verhoogde eetlust;
- Meer drinken en urineren;
- Een opgezwollen buik (hangbuik);
- Lusteloosheid of een meer volgzaam karakter;
- Verminderde prestaties;
- Verlaagde weerstand, wat kan leiden tot terugkerende infecties (bijvoorbeeld huid-, luchtweg- of tandproblemen);
- Grotere vatbaarheid voor worminfecties;
- Verlies van spiermassa, vooral langs de bovenlijn;
- Abnormale vetophopingen, met name rondom de ogen, staartbasis en boven de ogen.
Daarnaast wordt insulineresistentie vaak geassocieerd met de ziekte van Cushing.
Hoe kan ik de ziekte van Cushing voorkomen of beheersen?
De ziekte van Cushing is een progressieve aandoening waarvoor geen preventieve maatregel bekend is. Mogelijk vermindert een goede algehele gezondheid en een dieet rijk aan antioxidanten het risico op zenuwschade, maar dit is niet wetenschappelijk bewezen. Vroege behandeling na diagnose kan de voortgang van de ziekte vertragen, maar ook dit is nog niet bevestigd.
Omdat paarden met de ziekte van Cushing een verzwakte weerstand hebben, is het belangrijk dat zij een effectief ontwormings-, gebits- en vaccinatieschema volgen. Eventuele wonden moeten nauwlettend worden gecontroleerd op infecties.
Het toedienen van vitamine C (20 g per dag) kan de immuunrespons op vaccinaties bij oudere paarden, en met name bij paarden met hypofysaire aandoeningen zoals de ziekte van Cushing, verbeteren.
Zie ook: Voedingsadvies voor paarden met EMS & de ziekte van Cushing.
Hoe wordt de ziekte van Cushing behandeld?
Er bestaat geen genezing voor de ziekte van Cushing, maar er zijn effectieve behandelingen beschikbaar om de hormonale disbalans te reguleren. Op dit moment is Pergolide het enige geregistreerde medicijn dat bewezen effectief is. Dit middel vermindert de productie van cortisol en is verkrijgbaar in tabletvorm, die door het voer kan worden gemengd.
Daarnaast moeten aanverwante aandoeningen, zoals hoefbevangenheid, adequaat worden behandeld. Paarden met de ziekte van Cushing kunnen insulineresistentie ontwikkelen, die op dezelfde manier wordt beheerd als bij EMS. Bij paarden met een extreem dikke vacht kan scheren helpen om overmatig zweten te voorkomen.
Wat is de prognose bij de ziekte van Cushing?
Met een goede behandeling en management kunnen paarden en pony’s met de ziekte van Cushing een lang en kwalitatief goed leven leiden.
Dank aan dierenarts Rachel Harrison-Osborne van Wendover Heights Veterinary Centre voor haar bijdrage aan dit artikel.